Kort: kinderboek

door Esther Wils

Wat eet – of at – een Indische oma? Niet alle dagen rijst, wil dit boekje zeggen, wel sambal bij de stamppot en lempers tussendoor. Milo, een jaar of vier, vijf, gaat bij zijn oma Mientje op bezoek en bij die gelegenheid wordt het hele huis bekeken en van commentaar voorzien. Orchideeën voor het raam, een botol tjebok in de wc, een goeling op het bed, een vulkaan aan de muur, batik tafelkleedjes, wayangpoppen, een masker en een heleboel foto's. Oma kust niet maar geeft een snuifzoen, heeft kajoe-poetih-olie op haar kaptafel staan en beschermende steentjes onder haar hoofdkussen liggen. Ze gebruikt woorden als adoeh, tjoetjoe en djalan-djalan, maar als haar stamppot is aangebrand, gaat ze met Milo frietjes halen – hun lievelingshapje.
De opa hier in huis zei, gevraagd naar zijn indruk: 'Het heeft een hoog tante-Lien-gehalte.' Daar heb ik even over nagedacht, want het is interessant: deze opa heeft een zwak voor tante Lien, dus dat is deels een aanbeveling, maar het moet ook duiden op een flinke dosis cliché's. Wat op zich weer niet per se slecht is. Met Tom van der Geugten, onderwijsdeskundige, had ik een korte correspondentie over het onderwerp naar aanleiding van mijn recensie van de tentoonstelling Ons land, en hij stelde dat het gebruik ervan, mits voorzien van (eventueel relativerend) commentaar, nuttig kan zijn om iets uit te leggen. Je kunt te veel clichés gebruiken, maar ook te weinig. 
Het boekje heeft geinige plaatjes en een compact verhaaltje, waar kleintjes en hun voorlezers wel even zoet mee zijn. Een beetje ingewikkeld is wel: kinderen die nu opgroeien, kennen geen oma in sarong meer, en de Indonesische woordjes zullen ook grotendeels uit het vocabulaire zijn verdwenen (voor Molukkers ligt dat iets anders). Mientje had onderhand de oma kunnen zijn van de opa's en oma's van nu. Het boekje behoeft dus uitleg en hier en daar een kleine correctie, maar dat is aan die oma's en opa's. Dan kunnen ze hun goeling tevoorschijn halen, een echte batik en een levende orchidee laten zien, en het verschil tussen wayang golek en wayang kulit. En hun oude foto's, als die er zijn; ongetwijfeld in zwart-wit, wat toch wel essentieel is voor de indruk. Hopelijk zullen veel grootouders en hun kleinkinderen bijzondere uurtjes met het boekje doorbrengen. Wie weet wordt de fijne snuifzoen geoefend en heringevoerd!

Stamppot met sambal, Stichting Tong Tong, 2021, tekst: Monique Boon, illustraties en ontwerp: Jeroen Krul