Nieuwsbrief januari 2023

Beste lezer,

Op de valreep van januari een bericht van de redactie: we zijn deze nieuwe jaargang van Indies tijdschrift begonnen met een paar bijzondere artikelen, waar we graag de aandacht op vestigen.

Migranten
Een boeiend aspect van koloniale geschiedenis is het ontstaan van mengculturen: groepen migranten die zich elders vestigen, brengen bijvoorbeeld hun eigen taal en beelden mee, zoals de Javaanse-Surinamers, wier literatuur met smaak en indrukwekkend overzicht wordt beschreven door Michiel van Kempen – in een tweeluik, tot en met degenen die nu in Nederland wonen en werken, zoals sterschrijfster Karin Amatmoekrim.
Herman Keppy is enthousiast over het boek Chinezen uit Indonesië, geschreven door Patricia Tjiook-Liem – tevens voorzitter van het Chinese Indonesian Heritage Center. Chinezen zijn in Indië/Indonesië door de eeuwen heen een belangrijke factor geworden, zeker in de economie, wat hun positie vaak omstreden maakte. Wij besteedden overigens al vaker aandacht aan de Peranakan Chinezen; zie de artikelen van Mei Li Vos in het nulnummer van Indies tijdschrift en dat van Liesbeth Ouwehand, uit Indies tijdschrift 2021#1.

Inheems perspectief
Er verschijnt veel meer dan wij kunnen bijbenen, ik schreef dat al eerder, maar heb mij opnieuw voorgenomen vaker interessante boeken te signaleren, ook als een recensie er vooralsnog niet in zit. Zo verschenen er over de Noord-Amerikaanse indianen baanbrekende studies van (nota bene) de Finse historicus Pekka Hämäläinen, waarin wordt gesteld dat de verschillende ‘Native nations’ veel langer dan bekend autonomie en zelfs de overhand hielden; de ‘kolonisatie’ was veel minder eenduidig dan veelal voorgesteld – ik wijs u graag op het boeiende interview dat NRC-redacteur Sjoerd de Jong met Hämäläinen hield en mijn aandacht erop vestigde.
Ook de dekolonisatie van Indonesië raakt steeds meer uit ‘inheems’ perspectief bekend. Van Reybrouck, Schulte Nordholt en Poeze droegen al forse stenen bij, op 2 februari wordt een tweetal uitgaven gepresenteerd van het ODGOI-project waarin de Indonesische partner-onderzoekers de leidende rol hadden. De presentatie vindt plaats in Leiden, bij het Museum voor Volkenkunde, en is online te volgen. Onze medewerker Sander van der Horst zal erbij zijn en neemt een recensie voor zijn rekening – iets om naar uit te kijken.

Betrokken Nederlanders
Het was niet alles opportunisme en uitbuiting, wat de ‘kolonisator’ betrof – ook dat betogen wij vaker. Een zeer sterk voorbeeld is Jacques de Kadt, die gloedvol geportretteerd wordt door historicus Floris Cohen. Als socialist, scherpzinnig ooggetuige en goede bekende van Indonesische kopstukken, verzette De Kadt zich al voor WO II tegen de kortzichtige houding van de Nederlandse overheid en ageerde hij later tegen de ‘politionele acties’. Wie dat in de eigen tijd voor elkaar krijgt, verdient lof en ook nu meer aandacht.
Ook in de kunsten waren er mensen met een grote, serieuze belangstelling en bewondering voor Indonesische kunst en kunstnijverheid, die zich erdoor lieten inspireren in hun eigen werk. Melle van Maanen, curator van de tentoonstelling Indonesië en de Amsterdamse School, maakt er studie van en schrijft – na zijn bijdrage over architect Michel de Klerk en de Javaanse weefster Sawyah – nog een aantal artikelen over dit onderwerp die wij in de komende maanden zullen publiceren. Rondom de tentoonstelling (te zien in Museum Het Schip, Amsterdam, tot en met 27 augustus) is een programma georganiseerd waarin Melle spreekt en ook Frans Leidelmeijer aan het woord komt, ter introductie van een aantal vertoningen van de film Kruisbestuiving I. Binnenkort gaat Kruisbestuiving II al in kleine kring in première; Leidelmeijer is onvermoeibaar als ambassadeur van de Indische (toegepaste) kunst en treedt ook op als taxateur voor het Haags Venduehuis. U kunt uw bezittingen aan hem voorleggen en/of deelnemen aan de veilingen van Indisch en Indonesisch antiek die de komende maand plaatsvinden.

Jaargang 2023
Melles artikel is trouwens ook na te lezen in het Indies jaarboek 2022, dat eind december jl. verscheen. Voor wie graag van papier leest hebben wij – met hulp van onze mecenas – die uitgave kunnen produceren. Stichting Sanegeest is zo gul geweest ook ons budget voor dit jaar aan te vullen; mét de reserve die is opgebouwd uit andere particuliere schenkingen kunnen wij weer een half jaar vooruit, in afwachting van eventuele subsidiegelden – al valt het niet mee als krities en onafhankelik tijdschrift in de mallen te passen die de instanties bedenken.
U kunt hoe dan ook dit jaar weer tientallen mooie artikelen op onze website verwachten; er staan behalve de bovengenoemde ook afspraken genoteerd met onder anderen Kees Broere, Claartje Bunnik, Dorrit van Dalen, Will Derks, Maarten Fornerod, Carl Haarnack, Siegfried Huigen, Arjen Mulder, Alicia Schrikker, Henk Schulte Nordholt en Boudewijn Walraven: mensen met een heel eigen kijk en deskundigheid op het gebied van de (post)koloniale geschiedenis en cultuur. Waar vindt u dat elders onder één dak?

Veel genoegen gewenst met ons tijdschrift, en hartelijke groet,

Esther Wils

 
Share our website